Apollo was een van de belangrijkste godheden, die in de Griekse Mythologie voorkomen. Van alle goden was zijn eredienst de meest algemeen verspreide onder het Griekse volk en genoot er het hoogste aanzien. Onder de verlatiniseerde naam Apollo raakte hij bekend in Rome. De oudste afbeeldingen van Christus verraden een verwantschap met de iconografie van Apollo als schone goddelijke jongeling. Phoibos Apollo wordt hij gewoonlijk door de Griekse dichters genoemd, en zij maken zeer dikwijls melding van hem, want hij heeft zulk een overwegende invloed gekregen op het ganse leven, op de Oud-Griekse godsdienst, het staatsbestuur en de gewoonten van de Grieken, dat men hem beschouwen kan als de leidsman van het Griekse volk op de weg van de beschaving en ontwikkeling. Apollon wordt dan ook wel eens als de vertegenwoordiger van rationele schoonheid en orde beschouwd, de tegenhanger van Dionysos die dan voor de emotionele roes instaat, als tegenpool in de mens.
Oorsprong[]
Terwijl men in de 19e eeuw nog dacht dat Apollon de god van het licht was, die zijn hoogste ontwikkeling vond in de zon, wordt daar tegenwoordig anders over gedacht.
Hoewel hij is uitgegroeid tot de meest Griekse van de goden, lijkt Apollo
Apollon met lier (fresco, nu in Palatijn, Antiquarium in Rome, ca. 50).
relatief laat naar Griekenland te zijn gekomen. Hij werd mogelijk aan het eind van de Myceense beschaving (ca. 1200-1100 v.Chr.) in Griekenland binnengebracht, door de invallende Doriërs, hoewel het ook mogelijk is dat hij afkomstig was uit het Hettitische Klein-Azië. Men is er intussen van overtuigd dat zijn oorsprong in Centraal-Anatolië ligt (zie Hyperborea). Een aanwijzing is bijvoorbeeld dat in de Homerische hymne aan Apollon wordt verhaald hoe de god over Delos naar Delphi kwam. Zijn epitheton Hekatos (vér treffende) kan men in verband brengen met de Carische Hekate. En ook de op Hettitische spijkerschrifttabletten (het zogenaamde Alaksandusverdrag) voorkomende naam van Appaliunas of Apalunas in verband met de stad Wilusa, dat tegenwoordig door de meeste geleerden wordt beschouwd als gelijk aan het Griekse Ilion, staat waarschijnlijk in nauw verband met Apollon.
Hij schijnt in oorsprong een god van de kudden (Apollon Karneios en Smintheus) geweest te zijn, die niet enkel de patroon was van de herders (Apollon Agreus en Nomios), maar ook van hun vijand, de wolf (Apollon Lykios). Zijn patronering van het boogschieten (Apollon Hekatos, de geneeskunde (Apollon Paian) en de muziek (Apollon Musagetes), stond waarschijnlijk in verband met zijn functie als herdersgod.
Geboorte[]
Apollon was de zoon van Zeus en Leto, en de tweelingbroeder van Artemis. Wegens zijn uitgebreide en veelomvattende werkkring ontstonden er voor hem langzamerhand zeer vele namen en epikleses. De gewone naam, die bij die van Apollon gevoegd werd was Phoibos, d. i. "de lichte, de heldere, de reine". Toen zijn moeder zwanger was, werd zij door Hera, de jaloerse gemalin van zijn vader, lange tijd vervolgd, en kon ze nergens een rustplaats vinden om de tijd af te wachten, waarop haar kinderen ter wereld zouden komen. Uit vrees voor Hera durfde geen land haar op te nemen, tot eindelijk het kleine eiland Delos, dat vroeger dreef en eerst Ortygia (het kwarteleiland, ook een epiklese van Artemis) en later Asteria heette, haar een schuilplaats verschafte. Het eiland werd door Poseidon op vier zuilen in de bodem van de zee gefundeerd. Op dit eiland, aan de voet van de berg Kynthos, bracht Leto, in de schaduw van een palmboom, na negen dagen lijden eerst Artemis en vervolgens Apollon ter wereld. De godin Themis reikte de jonggeborene nektar en ambrozijn, waarop hij terstond tot een schone en krachtige jongeling opgroeide en uitriep: "de citer zal mij dierbaar zijn en de boog, en aan de mensen zal ik verkondigen de onbedrieglijke wil van Zeus." Heel Delos schitterde bij de geboorte van de god met een glansrijk licht en droeg van die tijd af zijn naam van Delos, d.i. "het duidelijk zichtbare" eiland te recht; het werd, zoals een dichter het uitdrukt, "het gesternte van de donkere aarde".